Het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) adviseerde in juni 2016 een gaswinning van 24 miljard kubieke meter (m3) gas uit het Groningen-veld. Maar het eerdere advies van 12 miljard m3 is beter. Verschillende politieke partijen streven ook naar 12 miljard m3 gas, zoals bleek bij het lijsttrekkersdebat in Groningen op 8 februari 2017.(1)
Het SodM stelde in rapporten van januari 2013 dat aardbevingen die schade veroorzaken snel ophouden als er jaarlijks niet meer dan 12 miljard m3 gas uit het Groningen-veld wordt gepompt.(2) (3) Dat getal wordt sindsdien vaak aangehaald als doel waarna we moeten streven.
Minister Kamp van de VVD/PvdA- regering gaf de NAM op 23 september 2016 een vergunning om tot 2021 jaarlijks 24 miljard m3 Gronings gas te winnen.(4) Het gasbesluit is gebaseerd op een advies van het SodM en het rekenmodel van de NAM. Het rekenmodel van de NAM is volgens het SodM echter “beperkt bruikbaar” voor het bepalen van de hoeveelheid gas die gewonnen mag worden. Toch gebruikte het SodM dat model voor het vaststellen van de winning van 24 miljard m3.(5)
Hoe is dat verschil in de twee adviezen van het SodM te verklaren? Het SodM schreef daarover in juni 2016 dat de onderbouwing voor de winning van 12 miljard m3 onjuist is: “Bij een hoger niveau van winning dan 12 miljard m3 per jaar zullen jaarlijks meer bevingen optreden, maar dat hoeft niet te leiden tot overschrijding van de recentelijk vastgestelde veiligheidsnorm of tot overschrijding van een schadeniveau dat acceptabel kan zijn.”
Het SodM adviseerde tevens een vlakke winning van gas uit Groningen, dus zonder grote wisselingen in de loop van het jaar. Dat geeft volgens het SodM op zich al minder ernstige aardbevingen in vergelijking met de situatie in 2013.
Wat is die veiligheidsnorm? Dat is de norm die de commissie-Meijdam heeft voorgesteld, dat inwoners van Groningen niet slechter af mogen zijn dan mensen elders in Nederland. Maar die norm geldt pas als alle huizen, gebouwen en monumenten aardbevingsbestendiger zijn gemaakt. En dat is nu niet het geval. Minister Kamp schreef hierover op 26 januari 2017 aan de Tweede Kamer: “Het is op dit moment niet mogelijk om te kwantificeren wat de versterkingsopgave precies is en om met zekerheid vast te stellen wanneer alle woningen op norm zijn gebracht.”(6)
Wat is een aanvaardbaar schadeniveau? Daarvoor is er geen norm.
Daar komt nog bij dat de voormalige Inspecteur-generaal van het SodM, Jan de Jong, op 18 januari 2016 tijdens een hoorzitting van de Tweede Kamer aangaf dat het rapport van het SodM van januari 2013 juist blijft: “In het rapport van het SodM van januari 2013 wordt gesteld dat bij een productie van 12 miljard m3 de seismiciteit nagenoeg nihil zal zijn. De
huidige Inspecteur-generaal neemt daar nu afstand van. (…) Dit ondanks dat alle
andere belangrijke conclusies inmiddels correct bleken te zijn.”(7)
In feite komt de stelling van het SodM van juni 2016 neer op het volgende. Als alle huizen en andere gebouwen in de provincie Groningen behoorlijk aardbevingsbestendig zijn, dan hebben ze minder last van aardbevingen en kunnen we dus meer gas winnen. Maar aan die voorwaarde is niet voldaan. Daarom ligt het meer voor de hand om bij 12 miljard m3 per jaar te blijven.
Die 12 miljard m3 moeten we dan wel verdelen over het gehele Groningen-veld. Winning uit bijvoorbeeld alleen het centrale deel van het veld zou erg onverstandig zijn, kunnen we opmaken uit het advies van het SodM. Winnen van 12 miljard m3 uit alleen de omgeving van Loppersum zal leiden tot flinke aardbevingen.
(1) http://www.rtvnoord.nl/nieuws/173852/Kijk-terug-het-Noordelijk-Lijsttrekkersdebat, 8 februari 2017.
(2) “Op basis van de gevonden relatie tussen het jaarlijks aantal aardbevingen, de productie en de productiesnelheid zou de productiesnelheid tot ca. 12 normal BCM/jaar verlaagd moeten worden om het risico op aardbevingen te minimaliseren. Het is daarom mogelijk dat bij die productiesnelheid na enkele jaren vrijwel geen aardbevingen met een magnitude ≥ 1.5 meer zouden optreden in het Groningen veld.”
http://www.rijksoverheid.nl/documenten-en-publicaties/rapporten/2013/01/16/reassessment-of-the-probability-of-higher-magnitude-earthquakes-in-the-groningen-gas-field.html, 16 januari 2013, p 4.
(3) http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/gaswinning-en-infrastructuur/documenten-en-publicaties/brieven/2013/01/22/brief-van-sodm-over-groningen-veld.html, 16 januari 2013, p 8 en 9.
(4) “De komende vijf jaar wordt de gaswinning uit het Groningenveld beperkt tot 24 miljard kubieke meter per jaar. Enkel in koude winters en voor zover strikt noodzakelijk mag extra gas worden geproduceerd. Er wordt gestreefd naar een zo vlak mogelijke winning met zo min mogelijk fluctuaties. In 2021 komt er een nieuw instemmingsbesluit. Bij een jaarlijks ijkmoment kan blijken dat nieuw verworven kennis of verandering van feiten en omstandigheden, aanleiding geven om aanpassing van het instemmingsbesluit te overwegen.”
https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/aardbevingen-in-groningen/nieuws/2016/09/23/instemmingsbesluit-groningen-vergroten-veiligheid-en-verminderen-schade, 23 september 2016.
(5) http://www.sodm.nl/actueel/nieuws/2016/06/24/sodm-adviseert-gelijkmatige-en-nog-lagere-productie-groningenveld; https://www.rijksoverheid.nl/documenten/brieven/2016/06/24/advies-sodm , SodM-advies, pagina 9.
(6) https://www.rijksoverheid.nl/ministeries/ministerie-van-economische-zaken/documenten/kamerstukken/2017/01/26/beantwoording-kamervragen-over-mijnbouw, 26 januari 2017.
(7) http://www.groninger-bodem-beweging.nl/682-hoorzitting-tk-gaswinning-groningen-18-januari-2016.
