De discussie rond opslag van kernafval in de bodem is niet nieuw. Ruim 30 jaar geleden deed de onderzoeksgroep Ionogene Materialen o.l.v. Prof. Dr. H.W. den Hartog van de Rijksuniversiteit Groningen al onderzoek naar opslag van radioactief afval in zoutkoepels. De onderzoekers vroegen zich af of steenzout stabiel genoeg zou zijn om het afval voor onbeperkte tijd op te kunnen slaan. Ze stelden dat je het afval er te allen tijde weer uit moet kunnen halen zodra er een definitieve oplossing wordt gevonden voor de verwerking.
Om te onderzoeken wat er gebeurt met het zout als radioactief afval opgeslagen wordt in zoutkoepels, werd zout (NaCl) bestraald en onderzocht in het laboratorium. Het resultaat was opmerkelijk. Tijdens het bestralen wordt het zout, NaCl, gesplitst in Na en Cl2, waardoor ook de eigenschappen van het zout veranderen. Zwaar bestraald zout wordt zelfs zwart en is niet meer stabiel. Als het zwaar bestraalde zout verwarmd wordt, kan het exploderen (zie foto). Het kernafval dat uit kerncentrales komt is hoog radioactief en geeft ten gevolge van die activiteit ook nog warmte af.
Foto (vergroting) van geëxplodeerd zwaar bestraald zout (NaCl). Het zout is versplinterd in ‘grote’ stukken en fijn poeder. De foto is overgenomen van http://www.rug.nl/natuurkunde/onderzoek/groepen/IONMA/research/nuclearWaste
In 1993 is een wet aangenomen dat opslag van kernafval alleen toestaat als het herwinbaar of terughaalbaar is. Dat betekent dat het afval weer uit de zoutkoepels gehaald moet kunnen worden.
Een experiment met opslag van kernafval in zoutkoepels bij Asse (Duitsland) toont aan hoe belangrijk die voorwaarde is. De vaten met radioactief afval zijn gaan lekken en de mijn staat op instorten. (Zie ook het artikel van Herman Damveld, “Wereldprimeur: opgraven 126.300 vaten kernafval uit Duitse zoutmijn”). Indien de mijn zou zijn afgesloten waardoor de vaten onbereikbaar waren geworden voor onderzoek en berging, zou de (milieu)ramp niet te overzien zijn geweest.
Over eenzelfde voorwaarde (herwinbaar of terughaalbaar) zou nagedacht moeten worden in de discussie van CO2 opslag. Door het experiment bij Asse en ook de gaswinning in Noord-Nederland weten we dat de ondergrond niet stabiel is. Het argument dat aardgas al miljoenen jaren in de bodem zit en dus waarom CO2 dan ook niet, is niet steekhoudend. CO2 is een ander gas en heeft dus andere eigenschappen. Wellicht wordt er in de toekomst een toepassing gevonden zodat CO2 hergebruikt kan worden of wordt er een manier gevonden om het te verwerken en dan moet de mogelijkheid bestaan om het weer terug te halen.
De bouw van een nieuwe kerncentrale lost het probleem van kernafval niet op, integendeel, het probleem wordt alleen maar groter en de oplossing wordt verschoven naar de toekomst. Voor nu ligt de oplossing simpelweg in het kiezen voor investeren in duurzame en hernieuwbare energiebronnen waarbij geen kernafval geproduceerd wordt.
