De regering en de Tweede Kamer willen dat er veel biomassa bijgestookt wordt in de RWE/Essent-kolencentrale in aanbouw aan de Eemshaven. Maar dit bijstoken kost 155 miljoen extra aan investeringen en geeft dure stroom. Of het vanuit milieuoverwegingen goed is, valt nog te bezien.
Biomassa bijstoken is volgens de overheid, maar ook volgens RWE/Essent, een manier om de uitstoot van het broeikasgas kooldioxide (CO2) naar beneden te brengen in vergelijking met het verbranden van kolen. Bij biomassa kunnen we bijvoorbeeld denken aan hout, groente-fruit en tuinafval, plantaardige olie en mest. Planten en bomen halen bij hun groei CO2 uit de lucht: ze vormen biomassa. Bij de omzetting van biomassa in elektriciteit en warmte komt dit CO2 weer vrij.
Gebruik van biomassa lijkt een goed idee en is het ook bij kleinschalige toepassingen. Maar bij grote centrales die ook nog eens aangepast moeten worden, is het andere koek. Dat blijkt uit een rapport van het onderzoeksbureau CE te Delft over biomassa in plaats van kolen als brandstof voor de RWE/Essent centrale. Het CE neemt aan dat de centrale na 2013 omschakelt op honderd procent biomassa: schoon hout van zagerijen of van het onderhoud van bossen. Dit is de schoonste vorm van biomassa, blijkt uit allerlei rapporten. Wat heeft dit voor gevolgen voor de centrale? Een paar voorbeelden.
Om te beginnen is een extra investering van 155 miljoen euro nodig voor installaties en gebouwen om de biomassa op te slaan en te transporteren. Het CE rekent ons voor dat het rendement van de centrale afneemt van 48 naar 46%. Het lijkt een geringe daling, maar daarbij moeten we wel bedenken dat er jarenlang technische ontwikkelingen zijn geweest die als doel hadden om het rendement van een centrale met een procent of twee te laten stijgen. En die rendement-winst geven we zomaar uit handen. En het betekent dat 54% van de energie van de biomassa in de vorm van opgewarmd koelwater wordt geloosd. Daarmee wordt de elektriciteit uit de centrale nog duurder dan de al dure stroom uit een kolencentrale.
De uitstoot van fijn stof en zwaveldioxide zullen, bij overschakelen op biomassa, dalen omdat biomassa minder zwavel en as bevat. Maar de uitstoot van giftige stoffen en zware metalen nemen niet perse af, rekent het CE ons voor.
Tenslotte komen we bij de stof waar het allemaal om te doen is, namelijk CO2. Als de RWE/Essent-centrale volledig op biomassa draait, is er volgens het CE jaarlijks 6 miljoen ton biomassa nodig. Verbranding daarvan geeft 10,8 miljoen ton CO2. Bij gebruik van kolen gaat het om 8,4 miljoen ton CO2. Uit de pijp van de centrale komt dus per jaar 2,4 miljoen ton CO2 extra bij de omschakeling van kolen naar biomassa. De CO2-belasting voor de omgeving wordt dus groter in plaats van kleiner. De druk om het CO2 uit de centrale dan alsnog af te vangen en ergens in Noord-Nederland of de Noordzee in lege gasvelden op te slaan, zal toenemen. Dat kost nog eens een half miljard aan investeringen en honderd miljoen per jaar voor de opslag zelf.
Biomassa bijstoken is geen wondermiddel
Voor meer achtergrondinformatie, cijfers, bronnen en meer uitleg verwijs ik naar: Biomassa bijstoken is geen wondermiddel (PDF).
In het rapport van CE Delft staat ook een andere optie vermeldt: De kolencentrale van RWE/Essent kan – ook in deze fase van de bouw – nog worden omgebouwd tot een aardgascentrale. Met zo’n centrale is geen scheepvaart nodig door de Waddenzee. De uitstoot van alle schadelijke stoffen is bovendien veel lager dan bij een kolencentrale.
Natuurlijk is het veel beter om de bouw van de kolencentrale van RWE/Essent helemaal af te blazen. Nieuwe megacentrales zijn in Nederland niet nodig; er is elektriciteit genoeg. Maar voor RWE is de optie van een rendabele gascentrale wellicht een haalbaar en interessant alternatief om over na te denken.
Het rapport van CE Delft staat hier: http://bit.ly/nFDKn4
De boodschap dat de verbranding van biomassa leidt tot 10,8 mln ton CO2 uitstoot tegenover de 8,4 mln ton CO2 bij kolenverbranding komt over als een ongenuanceerde conclusie. Als je dat zo in de krant leest zet je wellicht mensen op het verkeerde been met deze eenduidige boodschap.
De toe te kennen CO2 uitstoot bij biomassa gebruik voor elektriciteitsproductie is al een lange tijd onderwerp van discussie: wat is de werkelijke ‘life cycle’ CO2 uitstoot van biomassa verbranding? Duidelijk is dat dit niet volledig als CO2 neutraal gezien kan worden, maar om het 1 op 1 tegenover de CO2 uitstoot van kolenverbranding te zetten lijkt me onjuist. Dit roept bij mij de vraag op of de vervolg conclusies (kosten van opslag) dan nog wel betrouwbaar zijn.
De conclusies in het artikel verdienen m.i. een nuancering over de CO2 uitstoot, wat nu geschetst wordt komt bij mij over als een worst case scenario.
Vriendelijke groet,
Willem Braat
Beste Willem Braat,
Hartelijk dank voor uw reactie. Wat ik heb gedaan is een overzicht geven van de uitstoot van verschillende stoffen bij hetzij een kolen- dan wel een biomassa-centrale ter plekke van de centrale zelf. Dat staat los van de vraag of biomassa op zich CO2-neutraal genoemd kan worden. Daar ben ik in het krantenartikel niet op in gegaan, maar wel in het uitgebreide artikel dat op deze website staat.
U roept de vraag op of mijn vervolgconclusies betrouwbaar zijn. Mijn reactie daarop is de volgende. U vindt dat ik twee gegevens met elkaar verbindt op een manier die u onjuist acht. Maar aan de gegevens op zich twijfelt u niet. De kosten van opslag van CO2 staan in artikelen van mij op deze website, met veel bronvermeldingen, juist om lezers de mogelijkheid te geven de betrouwbaarheid van mijn gegevens te controleren. Ik hoop dat u na bestudering van mijn bronnen mijn conclusies kunt delen.
Herman Damveld
Beste Herman,
Goed een reactie van je te mogen lezen. Ik zie niet direct reden te twijfelen aan de cijfers betreffende de additionele CO2 uitstoot uit de pijp, uw redenatie is ook prima te volgen. Ik kreeg de indruk dat de additionele kosten van CO2 opslag gekoppeld zijn aan de +2,4 miljoen ton CO2 uitstoot ‘uit de pijp’ bij gebruik van biomassa. Doel van mijn opmerking was aan te geven dat zonder nuancering van de conclusie het lijkt dat door gebruik van de biomassa ook nog eens de druk zal toenemen om de CO2 op te slaan (en aanverwante kosten met zich mee zal brengen), maar wanneer de CO2 life cycle van biomassa wordt meegenomen, neemt deze druk misschien juist af. Het lijkt me niet onwaarschijnlijk dat de ‘netto’ CO2 uitstoot (incluis de life cycle van biomassa, en niet berekend op wat er uit de pijp komt) per kWh kan afnemen bij gebruik van biomassa. Ik moet dit weekend weer eens in de rapporten duiken :)
Vriendelijke groet,
Willem Braat
Het bijstoken van biomassa is energetisch niet rendabel: productie, vervoer en bewerking kosten meer fossiele energie dan bij verbranding netto geproduceerd wordt [aanname netto rendement bijstook biomassa in [kolen]centrales: max. 40%.
Het nettorendement van de productie van biomassa door planten is slechts 0,5%! Dat al zeer lage rendement daalt nog meer door productie, vervoer, verwerking.
Daartegenover is het rendement van zonnepanelen nu al 15-22%! Bovendien is er voor de installatie van zonnepanelen op daken geen grond nodig!
Het loont daarom niet de moeite om biomassa te produceren op [landbouw]grond, vooral niet omdat de oppervlakte landbouwgrond mondiaal afneemt door o.a. urbanisatie en industrialisering, terwijl er meer grond nodig is voor voedselproductie [meer mensen, grotere consumptie dierlijke producten].
Kortom, stop met subsidieren en bijstoken van biomassa!
joop boer