Met fracken de laatste kuub gas eruit persen

De gaswinning uit de kleine velden in Nederland loopt terug. Daarom zijn extra maatregelen nodig zoals fracken. Dat staat in het rapport Focus on Dutch Oil & Gas van het overheidsbedrijf Energiebeheer Nederland (EBN) dat op 10 juni 2015 verschenen is (pdf). Fracken is vanaf 1995 al honderd keer toegepast in Nederland.

Gas uit kleine velden meer dan welkom
“Met het oog op de maatschappelijke druk om minder gas uit het Groningen-veld te winnen is elke kuub aardgas die uit kleine velden gewonnen kan worden meer dan welkom,” stelt Berend Scheffers, lid van de directie van EBN, in het voorwoord bij genoemd rapport. Gas uit kleine velden dient volgens Scheffers ook om de afhankelijkheid van de Europese Unie van geïmporteerd gas te verminderen: “De Nederlandse kleine velden worden daarom in toenemende mate belangrijk”.

Winning kleine velden daalt sterk
Maar er is een groot probleem, blijkt uit het rapport: zonder maatregelen neemt de productie van de kleine velden af. Er is tot nu toe 1500 miljard kubieke meter (m3) gas uit kleine velden gehaald. De bewezen voorraad daalde van 234 miljard m3 in 2007 naar 159 miljard m3 eind 2014. De productie daalt met 4% per jaar. In 2014 was de winning uit kleine velden 24,5 miljard m3 en zonder maatregelen gaat die winning naar 10 miljard m3 in 2030. Maar met maatregelen kan de winning uit de kleine velden op een niveau van 20 miljard m3 blijven (zie figuur 1).

Fracken al honderd keer gebruikt
Een van die maatregelen is fracken. Volgens EBN is dit tussen 1995 en 2012 in Nederland 93 keer toegepast. In 53 van die 93 keer was dit volgens EBN succesvol. Tussen 2012 en 2014 heeft de NAM de fracking-techniek zeven keer toegepast om de gaswinning op bestaande locaties te verbeteren of op gang te brengen. De techniek werd toegepast in Blija, Kollumerpomp, Kiel-Windeweer, Lauwerzijl, Krabburen, Warfstermolen en wederom in Kollumerpomp.
De planning is om dit fracken vaker te doen. EBN kent 32 velden waar het gas niet gemakkelijk gewonnen kan worden omdat de doorlatendheid van het gesteente waar gas in zit niet goed genoeg is (dit heet ´tight gas´). Daar is fracken nodig. Ook is fracken een mogelijkheid bij evenals bij de kleine gasvelden die voor meer dan de helft leeg zijn: het gaat dan om zo’n 250 kleine velden. De NAM wil binnenkort beginnen met fracken bij Saaksum en Blijham. Op die manier moet de laatste kuub gas uit de grond gehaald worden.

Open gaswereld nodig
Scheffers stelt dat door de aardbevingen en de plannen voor winning van schaliegas veel Nederlanders nu een negatief beeld van de gaswinning hebben. Daar moet de gaswereld op reageren door opener te zijn naar de bevolking en door de negatieve gevolgen van de gaswinning zoveel mogelijk te verminderen.

EBN over zichzelf: “Als 100% deelneming van het ministerie van Economische Zaken is EBN de vooruitgeschoven post die operators stimuleert om in Nederland nieuwe kansen te benutten. Door het inzicht in de mogelijkheden voor gas- en oliewinning te vergroten, en te investeren in winning en exploratie. EBN dient daarbij een publiek belang: bijdragen aan een onafhankelijke, betrouwbare energievoorziening in Nederland. Bovendien zorgt de winning voor continuering van de inkomsten voor de Nederlandse economie. Met een schat aan kennis, slimme oplossingen, en de typisch nuchtere, Nederlandse handelsgeest, stimuleert EBN de sector om op een veilige, verantwoorde manier het maximale uit onze bodem te winnen.”

Figuur 1
Gaswinning uit kleine velden bij verschillende maatregelen en omstandigheden

gasproductie-en-forecast-kleine-gasvelden-EBN

Toelichting: uitvoering bestaande plannen geeft de gaswinning volgens “business as usual” en daar hoort fracken bij; schaliegaswinning en andere maatregelen horen bij gaswinning die “Upside” heet.

Help mee aardbevingen onafhankelijk te meten

bevingsappWoon je in of vlakbij het aardbevingengebied dan kun je nu eenvoudig met je smartphone aardbevingen meten. Dat is een grote stap in het beschikbaar maken van onafhankelijke data over de bevingen. De app is sinds een paar dagen gratis te downloaden voor Android en iOS. De sensoren van de telefoon doen de rest op momenten dat de telefoon stil ligt. Meer informatie is te lezen op bevingmeter.org.

Stikstoffabriek Zuidbroek vraagt evenveel stroom als 40.000 huishoudens

Stikstof-fabriek-Ommen-gasunieOm aardgas uit kleine Nederlandse gasvelden of uit Rusland of Noorwegen te kunnen gebruiken moet er stikstof aan worden toegevoegd. Dat gebeurt al, maar nu is er een plan om bij Zuidbroek een extra stikstoffabriek te bouwen. Via schaars beschikbare gegevens kunnen we uitrekenen dat die fabriek evenveel elektriciteit gaat gebruiken als 40.000 huishoudens. Samen met de overige stikstoffabrieken en de stroom die nodig is om het gas uit de grond te halen, gaat het vanaf 2020 om evenveel elektriciteit als 300.000 – 570.000 huishoudens gebruiken.
Lees “Stikstoffabriek Zuidbroek vraagt evenveel stroom als 40.000 huishoudens” verder

Groningse aardbevingsproblematiek ook in Duitsland nieuws

Damveld-2Onze oosterburen gebruiken voor een deel Gronings gas. De problemen die we in Groningen hebben zijn ze echter niet ontgaan. Herman Damveld, onderzoeker en publicist over kernenergie, gaswinning en CO2-opslag bij co2ntramine werd geïnterviewd door Greenpeace Duitsland. In het interview onder meer hoe een aardbeving voelt, wat de problemen zijn met schade aan veel woningen en gebouwen, hoe de Nederlandse regering reageert en de duurzame alternatieven voor gas. Lees “Groningse aardbevingsproblematiek ook in Duitsland nieuws” verder

27 miljard kuub Gronings gas nodig in een gemiddeld jaar

minimum-gasHet nieuwe bestuur van de provincie Groningen wil de gaskraan direct terugdraaien naar 27 miljard kubieke meter per jaar. Dit is het begin, want de gaswinning moet zo snel als mogelijk terug naar 12 miljard m3. Dit getal van 27 miljard m3 lijkt nieuw, maar komt voor in een rapport van de Gasunie van januari 2014 waar tot nu toe weinig aandacht aan is gegeven. Volgens de Gaswet kan minister Kamp het provinciebestuur echter dwarsbomen.

De afgelopen jaren doen allerlei getallen over de gaswinning de ronde, uiteenlopend van 12 miljard m3 (geeft de meeste veiligheid voor de Groningers) tot 54 miljard m3 (was de gaswinning in 2013 en gaf de meeste aardgasbaten voor de regering).
Behalve de veiligheid is het de vraag hoeveel gas er minimaal uit de Groninger grond gehaald moet worden om te voldoen aan de vraag naar dit gas in binnen- en buitenland. Op die vraag is geen eenvoudig antwoord te geven. We weten allemaal dat we bij een warme winter minder gas gebruiken dan bij een koude winter. Om wat te kunnen zeggen over de gaswinning in de nabije toekomst moeten we daarom met verschillende mogelijkheden rekening houden.
Er zijn daarnaast ook wettelijke eisen. In de Gaswet staat dat er genoeg gas geleverd moet worden ook als het 17 graden vriest, gerekend over de hele dag. Een citaat uit het Besluit leveringszekerheid Gaswet van 13 april 2004, dat de regering in maart van dit jaar nog eens bekrachtigd heeft: “De netbeheerder van het landelijk gastransportnet zorgt voor alle voorzieningen op het gebied van gasinkoop, flexibiliteitsdiensten en gastransport op het landelijke gastransportnet, nodig om vergunninghouders in staat te stellen de pieklevering te verzorgen voor alle kleinverbruikers in Nederland. Deze voorzieningen moeten volstaan om pieklevering te kunnen verzorgen op een dag met een gemiddelde effectieve etmaal-temperatuur in De Bilt van – 17 °C (graden Celsius).” (bron)

Een winter met deze lage temperatuur hebben wel sinds 1985 niet meer gehad. Hoeveel gas moet er gewonnen worden bij een gemiddelde winter? Daarover heeft de Gasunie in 2014 een rapport uitgebracht. De Gasunie noemt in dat rapport met een groot aantal verschillende omstandigheden. Doorslaggevend zijn de gemiddelde temperatuur en de omvang van de gasopslag bij Norg om daar in de winter gas uit te kunnen halen. Ook is de verbrandingswaarde van het gas (de zogeheten Wobbe-index) en de omvang van de import van belang. We gaan hier niet op alle details van de berekeningen in, maar geven alleen de uitkomst voor de gaswinning uit Groningen weer. De conclusie is dat er bij een gemiddeld jaar 27 miljard m3 gas uit het Groningen-veld gehaald moet worden en bij een koude winter 33 miljard m3. De winning daalt naar 17 miljard m3 in 2024 omdat de exportcontracten dan af beginnen te lopen en bij een koude winter gaat het om 21 miljard m3 gas uit Groningen (zie figuur 1). (bron)

De omvang van de gaswinning bij een gemiddeld jaar is volgens de Gasunie 27 miljard m3. Dit is precies de hoeveelheid die het nieuwe college van Gedeputeerde Staten Groningen noemt. Dat roept de vraag op of minister Kamp het provinciebestuur zal dwarsbomen door te stellen dat ook dit bestuur zich moet houden aan de Gaswet, waarin staat dat er veel meer gas gewonnen moet kunnen worden.

Figuur 1: Gaswinning uit het Groningen-veld in 2014, 2019 en 2024
minimum-gas-groningen

Raad van State geeft Groningers onvoldoende veiligheid

Raad-van-StateUit de uitspraak van de Raad van State blijkt dat de gaswinning voor 2015 hooguit 37 miljard kubieke meter mag bedragen. Dat is weliswaar minder dan de bijna 40 miljard kuub die de regering wilde, maar onvoldoende. Om de Groningers de grootst mogelijke veiligheid te geven zou er jaarlijks niet meer dan 12 miljard kuub gas uit het Groningen-veld gehaald mogen worden. Dat is de reactie van Herman Damveld, adviseur van de Stichting Co2ntramine te Groningen. Lees “Raad van State geeft Groningers onvoldoende veiligheid” verder

Aardgaswinning en aardbevingen: tientallen rapporten samengevat

aardbevingen-gaswinning-rapport-damveld-export-gasDe afgelopen jaren verscheen het ene na het andere onderzoek over de aardgaswinning in Groningen. De regering en de Tweede Kamer hebben het er vaak over. Intussen gebeurt de ene na de andere aardbeving die schade oplevert. We hebben duizenden bladzijden informatie gerangschikt en samengevat in het rapport “Basisinzichten aardgaswinning en aardbevingen”, 23 pagina’s met 15 illustraties. De volgende onderwerpen komen aan bod: Lees “Aardgaswinning en aardbevingen: tientallen rapporten samengevat” verder