Eén jaar zonnepanelen: Wat is het rendement en de terugverdientijd?

Een jaar geleden kreeg ik zonnepanelen op mijn dak. Na een compleet kalenderjaar is het tijd om de balans op te maken en mijn ervaringen met zonne-energie te delen. Klopte de prognose van de opbrengst van de zonnepanelen die de leverancier gaf? Lukt het om netto energieneutraal te worden? Welk effect hebben de zonnepanelen op andere keuzes en gedrag rond energie in huis? En wat is me verder opgevallen in dat eerste jaar als energieproducent?

Mijn zonnepanelen-installatie
Sinds 26 augustus 2015 hebben we acht zonnepanelen op ons dak van het het merk Trina (Full Black) met 265 Wp (monokristallijn silicium). In totaal dus 2,12 kilowattpiek. Zes panelen liggen op het schuine dak, twee liggen onder een iets andere hoek op de dakkapel. De zonnepanelen zijn via acht SolarEdge P300-2R RS optimizers en een DC-draad verbonden met de SolarEdge SE2200-ER-01 omvormer in de schuur. De installatie is gedaan door de Zonnefabriek. Mijn overwegingen om deze zonne-energie-installatie te kiezen kun je nalezen in het artikel dat ik er destijds over schreef.

Opbrengst zonnepanelen schommelt behoorlijk
De meeste omvormers communiceren tegenwoordig via wifi allerlei data over de opbrengst. Via een website of app kun je vervolgens op elk moment kijken hoeveel energie de panelen leveren in grafieken per dag, week, maand of jaar. Zelf kijk ik vaak meerdere keren per dag even. Soms volgt de productie een bijna perfecte normaalcurve. Op andere dagen als het flink regent is de productie erg laag. En bij wisselvallig weer springt de grafiek de hele dag op een neer.

Welk effect hebben zonnepanelen op gedrag?
We hebben nog een ouderwetse niet-slimme meter in de meterkast hangen. De eerste keer dat die bij flinke zon terugdraait is een prachtig gezicht. Elke keer dat de draaischijf weer een rondje draait moet je energieleverancier (waarom heten die eigenlijk nog zo?) je een paar cent betalen. Het motiveert ook om extra stappen te zetten om te zorgen dat de meter vaker naar links dan naar rechts draait.

Op ons dak passen slechts acht zonnepanelen. Ik had er liever tien gehad, maar dat zat er niet in. Hierdoor zagen we gedurende het jaar dat we het niet zouden gaan redden om de meter netto op 0 te houden. In goede maanden draaide de meter naar links, maar in de winter en in regenachtige periodes naar rechts. Dat maakte bij ons een competitief gevoel los. Waarin we extra ons best gingen doen om verder te besparen. Lampen gingen eerder uit, we zochten extra naar onzuinige apparaten en apparaten met veel sluipverbruik, vervingen eindelijk onze oude beeldbuis door een nieuwe zuinige televisie, en hebben nu alle spaarlampen en halogeenlampen vervangen door led. Met name bij halogeen maakt dat een enorm verschil. Maar het kan ook uit om spaarlampen te vervangen door led.

Maar het belangrijkste effect dat de zonnepanelen op me hebben is het gevoel van trots en onafhankelijkheid. Grote energiebedrijven hebben veel te veel macht en veroorzaken veel te veel vervuiling. Nu produceren we onze groene energie gewoon zelf, op ons eigen dak. De energieleverancier is geen leverancier meer maar een administratieve partij die de saldering regelt. En wij zijn geen consument meer die stroom afneemt, maar dragen actief bij aan de decentrale groene energievoorziening van de toekomst. Dat voelt goed. Ik kan het iedereen aanbevelen.

Het rendement van zonnepanelen na 1 jaar; klopt de prognose in de offerte?
In de offerte die ik in de zomer van 2015 van de Zonnefabriek kreeg staat het volgende te lezen:

• Vermogen systeem 2120 Watt piekvermogen
• Verwachte opbrengst 1978 kWh per jaar
• CO2 reductie 1349 kg per jaar

Ze schatten het financiële rendement van de zonnepanelen als volgt in:

“Dat scheelt in het eerste jaar al €455,-, ervan uitgaande dat u op dit moment €0,23 per kWh betaalt. Houdt u rekening met een stijging van energiekosten van 3% per jaar, dan kan het voordeel over tien jaar al zijn opgelopen tot €609,70. Hoe meer de stroomprijs stijgt, des te hoger de besparing.”

Het viel me al op dat de €0,23 per kWh wat aan de hoge kant is. Bij Greenchoice betaalde ik destijds €0,2166 per kWh en halverwege het jaar zakte het zelfs naar €0,1911. Gemiddeld betaal ik dus ruim 11% minder per kWh en krijg ik dus ook 11% minder over elke kWh die ik zelf opwek.

Gelukkig was de geschatte verwachte opbrengst wat laag ingeschat. In plaats van 1978 kWh leverde mijn installatie in het eerste jaar 2170 kWh op. Daarmee lag de productie 9,7% hoger dan de prognose. Het financiële rendement van de zonnepanelen was in het eerste jaar €428,-. Dat is bijna 6% lager dan de geprognotiseerde €455,-, maar toch een mooi bedrag.

Prognose en realiteit rendement zonnepanelen 1 jaar

Zonnepanelen	Prognose	Realiteit	Verschil
Opbrengst in kWh	1978	2170	109,71%
Prijs per kWh	€0,23	€ 0,20	88,61%
Rendement	€455	€428	94,07%

Overigens is de schatting in de SolarEdge app nog positiever. Die berekende de opbrengst van de zonnepanelen 16% hoger op €499,-. Sta je dus op het punt zonnepanelen aan te schaffen, kijk dat vooral naar het tarief per kWh waarmee ze rekenen in de prognoses. Zit die een cent te hoog, dan lijkt je rendement al snel 5% te hoog.

Opbrengst zonnepanelen meerdere jaren
Nu ik gegevens van mijn zonnepanelen heb over een volledig kalenderjaar, kan ik ook proberen uit te rekenen wanneer ik de investering terugverdiend heb. Daarin zit wel de aanname dat dit een gemiddeld jaar was. En om eerlijk te zijn heb ik geen idee of dat zo was en ik kan er online geen data over vinden. De opbrengst per maand zag er als volgt uit (26-8-2015 – 28-8-2016).

Opbrengst zonnepanelen per maand

Hierin valt mij vooral juni op. Volgens mij is dat op papier de maand met de meeste zonuren en zou het ook de beste maand moeten zijn voor zonne-energie. Toch laat de grafiek in juni een duidelijke dip zien ten opzichte van mei en juli. Maar betekent dat dat juni een slechte maand was? Of was mei juist een hele goede maand? Ik weet het niet en besluit maar gewoon door te rekenen op basis van wat ik wél weet.

Terugverdientijd investering zonnepanelen
De kosten voor onze zonnepanelen, inclusief omvormer, bekabeling, optimizers en arbeid waren €4.742,50 inclusief btw. Maar de btw kun je terugvragen (lees hier hoe). En dus was de totale investering zonder subsidies ongeveer €4.000,-

Als de energieprijs gelijk blijft en de opbrengst van de panelen dit jaar representatief is, kom ik op een terugverdientijd van 9,5 jaar. Dat is iets langer dan ik gedacht en gehoopt had. Maak je gebruik van een subsidie voor duurzaamheid, dan gaat het natuurlijk sneller. Maar zonnepanelen gaan 25 tot 30 jaar mee (de laatste jaren zal het rendement iets afnemen) en dus kan ik na de 9,5 jaar nog 15,5 tot 20,5 jaar van gratis stroom genieten. Daarmee zou de virtuele opbrengst van de zonnepanelen over 25 tot 30 jaar dus €10.702 tot ruim €12.000 kunnen zijn. Een financieel rendement van 267% tot 300%. Dat krijg je niet als je het geld op de bank laat staan.

Cijfers netto en bruto verbruik en opbrengst zonnepanelen
In de app die je bij de zonnepanelen krijgt zie je wel de opbrengst van de panelen, maar niet je verbruik. En aangezien ik een niet-slimme meter heb, kon ik dat deel alleen inzichtelijk maken door het periodiek te noteren. Daarom maakte ik een google spreadsheet waarin ik maandelijks de meterstand en de opbrengst van de panelen heb genoteerd. Met een paar formules reken ik dat door naar netto en bruto opbrengst en verbruik en een cumulatief verbruik. Ik raad aan direct te beginnen met het maandelijks noteren van de opbrengst en de meterstand als je ook zonnepanelen laat installeren. Het is een kleine moeite en geeft een hoop extra inzicht. Na een jaar heb ik deze grafiek:

• De rode balken zijn ons elektriciteitsverbruik in kWh per maand. Dat is redelijk stabiel, al zie je dat het in de winter iets hoger lag. Ik vermoed omdat vaker lampen aan hadden, wat meer tv keken en de wasdroger wat vaker gebruikten. In juni lag het een stuk lager omdat we toen twee weken op vakantie waren.
• De blauwe balken zijn de opbrengst van de zonnepanelen. Die maakt een mooie curve waarin, zoals hierboven al genoemd, met name juni opvalt.
• De groene lijn (y-as rechts) is ons netto verbruik wat je krijgt als je de opbrengst van de panelen aftrekt van ons stroomverbruik. Van september tot en met maart zijn we consument, van april tot en met augustus zijn we leverancier.

In totaal hebben we in dit jaar 2787 kWh gebruikt waarvan de 2170 kWh zelf hebben opgewekt. We hebben dus 617 kWh moeten afnemen van de energieleverancier, 22% van ons verbruik.

Plan voor aankomend jaar
Ons doel is 100% van onze elektriciteit zelf duurzaam op te wekken. Dit jaar is dat voor bijna 80% gelukt. Helaas passen er niet meer panelen op het dak, dus meer opwekken zit er niet in. Dat betekent dat we minder moeten verbruiken om het te halen. 22% besparen is een flinke opgave, zeker omdat we de afgelopen jaren al veel hebben gedaan. Maar ik heb een aantal apparaten op de verlanglijst staan om te vervangen. Zo zijn de koelkast, de vaatwasser en de stofzuiger al wat ouder en waarschijnlijk minder efficiënt. Ook nemen we ons voor om de wasdroger wat minder te gebruiken en de was vaker buiten te laten drogen. Verder hoop ik binnenkort een test te doen met de Energiemonitor van Smappee waarmee je het verbruik per apparaat kunt zien en eventueel sluipverbruik kunt opsporen (als dat lukt lees je dat tzt weer hier op Eigenwijs Blij). Hopelijk kunnen we daar nog wat extra vinden om te besparen. Mocht dat onvoldoende zijn, of mochten we een keer een elektrische auto kopen, dan zullen we waarschijnlijk meer duurzame energie gaan opwekken via een zonneweide of windmolen in een energiecoöperatie zoals Noordelijk Lokaal Duurzaam.

Dit artikel verscheen ongeveer een week geleden al op Eigenwijs Blij.