Binnenkort mogen we weer naar de stembus om volksvertegenwoordigers te kiezen. Veel politici spreken mooie woorden in de aanloop naar 15 maart. Bijna allemaal vinden ze het klimaat heel belangrijk. Maar wie de programma’s leest of het stemgedrag in de afgelopen jaren analyseert, ziet een ander beeld. In de praktijk zijn er grote verschillen in de duurzame ambities van de partijen. Om een beetje orde te scheppen in alle stem- en kieswijzers en de groene kiezer te helpen een groene keuze te maken, hebben we hier een overzicht van de belangrijkste stemwijzers, keuzehulpen en analyses onder elkaar gezet. We beginnen met echte stemwijzers op basis van stellingen, gevolgd door visuele overzichten en kwalitatieve analyses. Onderaan staan de stemadviezen die specifiek zijn gericht op de gaswinning en de aardbevingen in Groningen.
Volledig duurzame stemwijzers
Er is één stemwijzer die zich volledig heeft gericht op duurzaamheid, klimaat en milieu.
Groen Kieskompas
Groen kieskompas is een initiatief van Milieudefensie, Greenpeace, IVN, Natuur & Milieu, Vogelbescherming Nederland en het Wereld Natuur Fonds. De techniek komt van Kieskompas. Aan de hand van 30 stellingen over bijvoorbeeld de gaswinning, de maximale snelheid, de bio-industrie, ontbossing, energiebelasting, kolencentrales, visserij, kilometerheffing en de veestapel krijg je een mooi overzicht met de overeenkomsten tussen jou en de partijen in een matrix. Ook kun je de thema’s Energie, Klimaat, Verkeer, Natuur, Milieu en Landbouw aan of uit zetten om nadruk te leggen op de thema’s binnen duurzaamheid die jij het belangrijkste vindt en is er de mogelijkheid om de standpunten per stelling te bekijken.
Link: Groen Kieskompas
Algemene stemwijzers inclusief duurzaamheid
Ook algemene stemwijzers bieden hulp om te bepalen welke partij het meest duurzaam of groen is. Vaak kun je na het beantwoorden van de vragen extra nadruk leggen op bepaalde thema’s zoals natuur, milieu of klimaat. Daarmee kun je van een algemene stemwijzer een duurzame stemwijzer maken.
Stemwijzer
De Stemwijzer van ProDemos, het Huis voor democratie en rechtsstaat, is waarschijnlijk de meest bekende algemene stemwijzer. Ook deze stemwijzer werkt met 30 stellingen, alleen gaan die over allerlei thema’s. Vijf van de stellingen (stelling 19 tot en met 23) gaan over duurzame thema’s: Uitbreiding van Schiphol, kilometerheffing, de aanleg van nieuwe wegen, sluiting van kolencentrales en het btw-tarief op vlees. Na het beantwoorden van de 30 stellingen kun je aangeven dat je deze vijf onderwerpen extra belangrijk vindt.
Vervolgens krijg je een mooi overzicht met het percentage waarin jouw mening overeenkomt met de partijen en kun je de overeenkomst per stelling bekijken.
Link: Stemwijzer
Kieskompas
Het Kieskompas is afkomstig van Kieskompas b.v. “een kleine sociale onderneming die is ingebed in de academische gemeenschap van de Amsterdamse Vrije Universiteit”. Ook hier 30 stellingen om je mening te peilen. En ook hier gaan vijf vragen over klimaat en duurzaamheid al is het opmerkelijk dat drie daarvan over vervoer gaan: klimaatwetgeving (7), files en openbaar vervoer (13), kernenergie in Borssele (16), kilometerheffing (19), elektrische auto’s (25).
Na een paar extra vragen over de lijsttrekkers en de waarschijnlijkheid dat je bepaalde politieke partijen zult stemmen, verschijnen de resultaten. Kieskompas geeft die weer op een matrix van links naar rechts en van progressief naar conservatief. In mijn ogen is die tweede lijn tegenwoordig veel interessanter. Door aan de rechterkant alle thema’s behalve ‘milieu’ en ‘verkeer’ uit te vinken, maak je ook van deze stemhulp een duurzaam stemadvies.
Link: Kieskompas
Duurzame Stemwijzers in één oogopslag
Er zijn ook stemwijzers waarvoor je helemaal geen stellingen of vragen hoeft te beantwoorden. Deze stemwijzers hebben de standpunten van de verschillende partijen op het gebied van duurzaamheid al voor je samengevat in een infographic.
Kieswijzer duurzame economie
De Kieswijzer duurzame economie is een initiatief van Duurzaambedrijfsleven.nl en De Groene Zaak. Beide richten zich op duurzame ondernemers en deze kieswijzer legt dan ook de nadruk op de verduurzaming van de economie en gaat bijvoorbeeld over het belastingstelsel, co2-prijs, de borging van het klimaatakkoord van Parijs en de circulaire economie.
Link: Kieswijzer duurzame economie
Klimaatlabel politiek
De Nederlandse Klimaatbeweging heeft de politieke partijen een klimaatlabel gegeven op basis van stemmingen in de 2e kamer van de afgelopen jaren. Niet de programma’s voor 2017-2021 en de bijbehorende praatjes staan dus centraal, maar de inzet in de afgelopen jaren. De stemmingen zijn soms gewogen om belangrijke stemmingen meer gewicht te geven in de score en het thema ‘kernenergie’ is, waarschijnlijk omdat de klimaatbeweging hierover zelf verdeeld is, niet meegenomen. De klimaatbeweging geeft de volgende klimaatlabels aan de partijen:
Link: Klimaatlabel politiek
Duurzaam stemgedrag van de partijen in de afgelopen periode
Er is één site waarop het werkelijke stemgedrag van partijen op moties de basis vormt.
Partijgedrag
Partijgedrag is gemaakt door Elwin Oost, eigenaar van Solveware. De site haalt geautomatiseerd het stemgedrag van de partijen op en maakt die makkelijk doorzoekbaar. Zo zijn er overzichten van de focus van partijen, de overlap tussen partijen en kun je zelf stemmen op moties rond een zelfgekozen zoekwoord of een thema. Deze kieswijzer laat de moties ongefilterd zien, dus soms moet je even goed lezen wat er in het politiek-juridische zware taalgebruik eigenlijk bedoeld wordt. Als je op 20 of meer moties hebt gestemd, kun je de stemuitslag opvragen en zien hoe de de partijen zich tot jouw mening verhouden. Wil je deze stemwijzer gebruiken om te bepalen hoe duurzaam de partijen zijn, dan raad ik aan de kieswijzer te starten rond het onderwerp: Natuur en milieu. Maar je kunt er ook een aanmaken rond een zelfgekozen woord.
Link: Kieswijzer Natuur en Milieu Partijgedrag
Kwalitatieve analyses van de duurzame plannen in de programma’s van politieke partijen
Natuurlijk zijn er ook een hoop kwalitatieve analyses van de verkiezingsprogramma’s van de partijen voor 2017 te vinden.
Serie klimaat en milieu van Sargasso
Journalistiek blog Sargasso analyseert de partijprogramma’s op thema’s als als klimaat en milieu in een serie lange artikelen. Ik klikte een willekeurige analyse aan en telde 7060 woorden. Wil je heel grondig weten hoe een bepaalde partij staat tegenover het klimaat, dan is dit dus een hele complete bron. Onderaan elke analyse geeft Sargasso de partij ook een totaalcijfer op de aanpak van het klimaat door de betreffende partij. Die cijfers presenteren ze ook in een handig overzicht, al waarschuwen ze ook dat het een hele beperkte samenvatting is van de volledige inhoudelijke beoordelingen.
Link: Klimaat in verkiezingsprogramma’s
Leefomgevingseffecten programma’s 2017-2021 door het Planbureau voor de Leefomgeving
Ook het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) heeft de verkiezingsprogramma’s voor de periode 2017-2021 geanalyseerd. Het PBL is een onderzoeksinstituut op het gebied van milieu, natuur en ruimte, dat onderdeel is van het ministerie van Infrastructuur en Milieu. Het 140 pagina’s tellende rapport gaat vooral in op de beleidseffecten en is gericht op 3 leefomgevingsthema’s: mobiliteit & bereikbaarheid, landbouw & natuur en energie & klimaat. Er zijn slechts 7 partijen geanalyseerd: VVD, PvdA, SP, D66, ChristenUnie, GroenLinks en Vrijzinnige Partij en deze analyse is dan ook verre van compleet. Desalniettemin kan het wellicht helpen bij jouw keuze.
Link: Analyse leefomgevingseffecten verkiezingsprogramma’s 2017-2021
Volkskrant toetst verkiezingsprogramma’s aan het akkoord van Parijs
In het akkoord van Parijs is afgesproken dat alle landen zullen streven streven de temperatuurstijging niet groter te laten worden dan 1,5 graden. De Volkskrant 7 verkiezingsprogramma’s (VVD, PvdA, CDA, SP, Groenlinks, D66, PVV) aan deze afspraak en concludeerde dat ze allemaal tekort schieten, maar dat de verschillen ook groot zijn.
Link: Geen enkele politieke partij voldoet aan klimaatdoelstellingen
Energie en Klimaat in de Verkiezingsprogramma’s van de Nederlandse Politieke Partijen (2017)
Ook Gert Jan Kramer, hoogleraar duurzame energievoorziening, van de Universiteit van Utrecht analyseerde de verkiezingsprogramma’s van 13 partijen. Naast VVD, PvdA, CDA, SP, Groenlinks, D66 en PVV zijn hier ook 50+, PvdD, SGP, Denk, CU en VN meegenomen.
Het essay gaat plaatst de partijen bijvoorbeeld op de assen ‘technisch-specifieke voorstellen’ en ‘innovatie’ en de mate waarin partijen de balans leggen tussen economie en ecologie.
Link: Energie en Klimaat in de Verkiezingsprogramma’s van de Nederlandse Politieke Partijen (2017)
Standpunten gaswinning, aardbevingen en schadeafhandeling per partij
Wat zeggen de politieke partijen over de gaswinning?
RTV Noord maakte twee overzichten over de politiek en de gaswinning in relatie tot de tweede kamerverkiezingen van 15 maart 2017. Het eerste artikel gaat in op wat partijen zeggen over de gaswinning, aardbevingen en schadeafhandeling. Veel partijen willen minder gas winnen in Groningen, sommigen hetzelfde en een enkele juist méér.
Link 1: Overzicht: Wat zeggen de partijen over de gaswinning?
Ook heeft RTV Noord de beloftes in het verkiezingsprogramma en het Noordelijk lijsttrekkersdebat vergeleken met wat de partijen hebben laten berekenen door het Centraal Plan Bureau. De verschillen tussen wat sommige partijen zeggen en waar ze rekening mee houden in hun berekeningen, zijn soms groot.
Link 2: Politiek over de gaswinning: de woorden versus de cijfers
Overzicht standpunten én stemgedrag gaswinning
Via twitter kwam ik meerdere keren dit overzicht met de standpunten én het stemgedrag rond de gaswinning, aardbevingen en schade in Groningen tegen. De originele bron heb ik helaas niet kunnen herhalen (weet jij de bron? laat het even weten!)
Overzicht standpunt gaskraan per partij
Ook dit overzicht ging rond op sociale media. Het laat van 9 partijen zien in hoeverre ze aan de gaskraan willen draaien. De bron lijkt het twitteraccount Bloarkopstront (mocht dat niet kloppen, laat het even weten!).
Meer groene keuzehulp bij de verkiezingen op 15 maart 2017?
Hierboven vind je alle stemwijzers, kieswijzers, overzichten en keuzehulpen die ik bruikbaar vond om te bepalen waar je het beste op kunt stemmen als je duurzaamheid belangrijk vindt, en voor de Groningers of mensen die zich betrokken voelen bij Groningen specifiek de stemhulp rond de aardbevingen en aardgas. Mocht ik een bron vergeten zijn, dan hoor ik dat graag in de reacties hieronder!
