7 feiten die iedereen moet weten over de geplande gaswinning rond Assen

Om de nationale gaswinning op peil te houden is de NAM van plan om de komende tijd meer gas uit de kleine gasvelden rondom Assen te halen. Om de Asser gemeenteraad zo volledig mogelijk van informatie te voorzien zodat het debat rondom dit onderwerp goed gevoerd kan worden heeft Co2ntramine een kort document opgesteld met een paar belangrijke feiten over dit onderwerp. Hoewel gemeenten sinds 2016 formeel gezien alleen adviesrecht hebben wanneer het om plannen om meer gas te winnen gaat, vindt Co2ntramine het belangrijk dat burgers en hun volksvertegenwoordigers zo goed mogelijk geïnformeerd worden over deze zaken. Zoals het document laat zien, zijn er namelijk grote risico’s verbonden aan industriële activiteiten in de ondergrond. Op 17 januari organiseert de NAM een informatieavond in Assen voor belangstellende en verontruste bewoners. Hieronder ook voor iedereen die in of rond Assen woont de 7 feiten die iedereen moet weten over de geplande extra gaswinning rond Assen.

1. Gaswinning zorgt voor CO2- en methaanuitstoot
Aardgas is naast olie en kool één van de drie fossiele brandstoffen die bij verbranding CO2 uitstoot en die dus bijdraagt aan de opwarming van de aarde. Hoewel aardgas van deze drie brandstoffen de minste CO2 uitstoot per kilowattuur, zou een lange termijn gebruik van aardgas nog steeds onze planeet in een gevaarlijke situatie brengen. Naast CO2- zorgt gaswinning ook voor de uitstoot van methaan, een anders broeikasgas die bijdraagt aan de opwarming van de aarde.

2. Gaswinning veroorzaakt aardbevingsschade in Noord Nederland
In Nederland wordt het meeste gas uit het gasveld in Groningen gehaald, dit is het grootste gasveld van Europa. Doordat tijdens de gaswinning de druk in een diepe aardlaag afneemt, zakt de bodem boven deze laag. Wanneer dit plotseling gebeurt ontstaat een aardbeving. In Groningen zijn hierdoor al meer dan 1000 aardbevingen ontstaan. Deze aardbevingen veroorzaken veel materiële en immateriële schade. In de periode vanaf medio 2012 t/m 31 december 2015 zijn 58.769 schademeldingen binnengekomen waarvan er 54.437 zijn erkend door de NAM. Daarnaast daalt de huizenprijs van woningen die in een aardbevingsgebied staan gemiddeld met 1,2% per aardbeving waarbij de grond meer dan een halve centimeter per seconde trilt. Onderzoek wijst uit dat deze waardedaling in Groningen meer dan 180.000 huizen heeft getroffen, in totaal is de waarde van deze woningen met meer dan 954 miljoen euro gedaald.

3. De risico’s voor de “kleine gasvelden” zijn minder goed in kaart gebracht
Volgens de NAM is het gasveld in Groningen inmiddels voor 75% leeg. Om de capaciteit op peil te houden wordt er naast het Groningenveld ook uit verschillende kleine gasvelden gas gehaald. Er zijn 420 van deze kleine velden ontdekt waarvan er 230 in productie zijn genomen. Deze kleine gasvelden raken sneller leeg dan verwacht, waardoor Energiebeheer Nederland, het staatsbedrijf dat verantwoordelijk is voor de aardgasbaten van de staat, tot de conclusie is gekomen dat fracken noodzakelijk is om de productie op peil te houden. Dit is een zeer omstreden technologie met grote risico’s voor mens en milieu. Er is daarnaast ook veel minder bekend over de relatie tussen de gaswinning in deze kleine velden en het ontstaan van aardbevingen. Wel is het zo dat de allereerste aardbeving die gemeten werd in 1986 in Assen plaatsvond en dus waarschijnlijk door de gaswinning in een klein veld is veroorzaakt. Aardbevingsschade die buiten de zogenaamde “contourlijn” in Groningen valt wordt minder vanzelfsprekend vergoed dan schade die binnen deze lijn valt.

4. Gaswinning levert de staatskas geld op
De winning van aardgas heeft de Nederlandse staat altijd veel geld opgeleverd. De totale aardgasbaten voor de staat sinds het begin van de gaswinning zijn 288 miljard euro (t/m 2016). De NAM heeft in deze periode in totaal 28 miljard euro verdiend. Hierbij moet worden vermeld dat de bij het Groningenveld zo’n 90% van de winst bij de staat terecht komt, terwijl dit voor de kleine gasvelden zo’n 65% is. Hoewel de aardgasbaten per jaar sterk fluctueren zijn ze sinds 2013 afgenomen. Dit komt omdat er zowel minder gas wordt gewonnen als dat de gasprijs daalt. De aardgasbaten vormen sinds 2003 gemiddeld tussen de 5 en 10 procent van de totale inkomsten van de staat.

5. Een leeg gasveld kan geschikt zijn voor CO2 opslag
In 2016 heeft de regering aangedrongen om gasvelden die nu of in de toekomst leeg komen te staan geschikt te maken voor CO2 opslag. Het gaat daarbij om CO2 van onder meer de kolencentrale aan de Eemshaven. Deze centrale heeft nu echter nog geen installatie om CO2 op te vangen. CO2 afvang en -opslag maakt kolencentrales minder rendabel, heeft een forse investering in infrastructuur nodig en vormt een groot risico voor mens en milieu. De lege gasvelden die in aanmerking komen voor CO2 opslag bevinden zich onder de volgende plaatsen: Annerveen, Eleveld, Roden, Bedum, Boerakker, Grootegast, Sebaldeburen, Ureterp en Zuidwal (in de Waddenzee)

6. De ondergrondse opslag van kernafval komt weer op de agenda
Het aardgas in Noord Nederland bevindt zich onder een zoutlaag, op enkele plekken vormt deze zoutlaag een zoutkoepel. Deze zoutkoepels zijn volgens sommige experts geschikt voor de opslag van kernafval. Dat de regering deze plannen serieus neemt valt te zien aan hun voornemen om in 2016 een klankbordgroep op te richten die moet zoeken naar gebieden voor de eindberging van radioactief afval, zowel van de kerncentrale Borssele als eventueel van buitenlandse kerncentrales. Het opslaan in zoutkoepels is hierbij een reële mogelijkheid, zeker omdat dit in het verleden al genoemd is. De grond onder de volgende plaatsen zou geschikt zijn voor de opslag van kernafval: Anloo, Bourtange, Gasselte, Hooghalen, Onstwedde, Pieterburen, Schoonloo, Ternaard, Winschoten en Zuidwending. Daarnaast zouden volgens TNO kleilagen in het zuidwesten van Friesland geschikt zijn. Het is onbekend in hoeverre er sprake is van een toegenomen veiligheidsrisico wanneer kernafval dichtbij een gaswinningsgebied wordt opgeslagen, veel van de bovengenoemde plaatsen liggen bij gasvelden in de buurt.

7. Bij overheidsbeslissingen rondom de gaswinning moet vaak een veiligheidsbelang tegenover een economisch belang worden afgewogen
In het verleden werd het veiligheidsbelang van de inwoners van het gaswinningsgebied in Groningen vaak ondergeschikt geacht tegenover het economische belang van de staat. Zo oordeelde de Onderzoeksraad voor Veiligheid dat er niet zorgvuldig is omgegaan met de veiligheid van de inwoners van Groningen. Ook sprak het College voor de Rechten van de Mens zich meermaals kritisch uit over de manier waarop mensenrechten van aardbeving gedupeerden zijn geschonden. Deze gedupeerden zijn dikwijls het slachtoffer van jarenlang juridisch getouwtrek met vaak een teleurstellende uitkomst.

Bronvermelding:

Gaswinning zorgt voor CO2 uitstoot.
– decorrespondent.nl/2731/als-we-zo-graag-groen-willen-zijn-waarom-investeren-we-dan-in-gas/263799153464-66161e56
– www.mo.be/nieuws/uitstoot-methaan-piekt-vooral-door-olie-en-gaswinning
– wetenschap.infonu.nl/weer/111095-wat-is-de-rol-van-methaan-in-het-versterkte-broeikaseffect.html
– decorrespondent.nl/5037/hoeveel-van-het-sterke-broeikasgas-methaan-lekt-er-weg-uit-de-boorputten-van-shell/555122733-d9d25cfe

De gaswinning in Nederland veroorzaakt aardbevingen
– www.knmi.nl/kennis-en-datacentrum/uitleg/aardbevingen-door-gaswinning
– www.co2ntramine.nl/wp-content/uploads/2016/02/aardgas-2016-standjanuari.pdf
– www.urbaneconomics.nl/wp-content/uploads/2015/03/Koster-Van-Ommeren-2015-Natural-Gas-Extraction-Earthquakes-and-House-Prices.pdf
– www.rug.nl/news-and-events/news/archief2016/nieuwsberichten/0311-de-kam-waardedaling-woningen-door-aardbevingen.pdf

Gaswinning veroorzaakt aardbevingsschade in Noord Nederland
Brandsma, M & Ekker, H. 2016. De Gaskolonie. Groningen: Uitgeverij Passage
– www.co2ntramine.nl/wp-content/uploads/2016/02/aardgas-2016-standjanuari.pdf
– aardgas-in-nederland.nl/de-toekomst-van-aardgas/aardgasreserves-en-verbruik/
– www.nu.nl/economie/3783296/kleine-gasvelden-slinken-sneller.html
– www.rtvnoord.nl/nieuws/150283/Fracken-moet-vaker-toegepast-worden-bij-kleine-gasvelden
– milieudefensie.nl/publicaties/factsheets/factsheetschaliegasaardbevingen.pdf/view
– nmfgroningen.nl/nieuws/schade-aan-de-randen-wat-is-er-aan-de-hand/

Aardgaswinning levert de staatskas geld op
– www.co2ntramine.nl/regering-en-nam-verdienen-ruim-400-miljard-euro-aan-aardgas/
– aardgas-in-nederland.nl/nederland-aardgasland/aardgas-en-de-economie/
– www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2014/10/07/aardgasbeleid-in-nederland-actuele-ontwikkelingen

Een leeg gasveld is geschikt voor CO2 opslag
– www.greenpeace.nl/Global/nederland/report/2010/7/co2-dumpen-daarom-niet.pd
– www.co2ntramine.nl/plannen-opslag-co2-lege-gasvelden-blijven-op-tafel-inspraak-vanaf-22-november/
– www.co2ntramine.nl/informatie/informatie-over-ccs/vijftien-redenen-waarom-ondergrondse-co2-opslag-niet-mag-gebeuren/

De ondergrondse opslag van kernafval komt weer op de agenda
Damveld, H. 2016. Kernafval in zout. Plannen 40 jaar oud. Amsterdam: Stichting Laka
– www.co2ntramine.nl/informatie/informatie-over-kernenergie/ook-daarom-geen-kernenergie-in-18-argumenten/

Bij overheidsbeslissingen rondom de gaswinning moet vaak een veiligheidsbelang tegenover een economisch belang worden afgewogen
– www.co2ntramine.nl/wp-content/uploads/2016/02/aardgas-2016-standjanuari.pdf
– www.mensenrechten.nl/post-tag/groningen
– www.rtvnoord.nl/nieuws/167518/Na-46-jaar-heb-ik-door-alle-NAM-ellende-nu-een-latrelatie
– www.onderzoeksraad.nl/nl/onderzoek/1991/aardbevingsrisico-s-in-groningen/publicatie/1620/veiligheid-geen-rol-bij-gaswinning-groningen