De ondergrondse opslag van aardgas in het Drentse Norg is uitgebreid. Daardoor gaat er meer gas in en uit het gasveld. Dat geeft op drie kilometer diepte grotere drukverschillen en daardoor kans op zwaardere aardbevingen dan tot nu toe zijn voorgekomen. Daar heeft minister Kamp van Economische Zaken op 6 augustus jl. mee ingestemd.
NAM wil soepeler eisen gasopslag Norg
Minister Kamp heeft op 23 juni jl. besloten dit jaar 30 miljard kubieke meter (m3) gas uit het Groningen-veld te halen. Om aan de leveringsverplichtingen te voldoen is daarnaast 3 miljard m3 gas nodig uit de gasopslag bij Norg.
Om deze gasopslag ook in de toekomst optimaal te kunnen gebruiken moeten de veiligheidseisen echter aangepast worden. En daar heeft minister Kamp op 6 augustus mee ingestemd.
Gasopslag onder wisselende druk
Een korte uitleg. We kennen allemaal het begrip druk, bijvoorbeeld luchtdruk. Hoge luchtdruk staat voor mooi weer en lage luchtdruk voor storm en regen. De luchtdruk wordt weergegeven in Milli-Bar, dat is een duizendste Bar. Onder de grond is er ook druk. Op drie kilometer diepte waar het aardgas zit is de druk vele malen hoger dan de luchtdruk. Zo ook bij het gasveld Norg. Toen de NAM daar begon gas te winnen was de druk ongeveer 300 Bar. Gaswinning betekent dat de druk daalt en dat kan ondergrondse verstoringen geven, die zich uiten als aardbevingen.
Het gasveld Norg heeft echter een andere functie gekregen. Vanaf 1997 slaat de NAM er aardgas op. In de zomer wordt het gas er in gepompt en in de winter uit gehaald. In 2004 mocht er maximaal 3 miljard m3 gas worden opgeslagen, maar dat is in 2014 opgehoogd naar 7 miljard m3 gas. De NAM heeft in juli 2015 aan minister Kamp laten weten dat de eisen die de minister in 2014 heeft opgelegd te streng zijn.
NAM wil grotere drukverschillen
Het gasveld Norg bestaat als het ware uit vier blokken, ook wel compartimenten geheten. Als het gas er in de zomer wordt gepompt stijgt de druk en die daalt in de winter als het er uit wordt gehaald. Er zijn wettelijke bepalingen voor de druk: maximaal 327 Bar en minimaal 235 Bar. De NAM wil nu voor het blok met het meeste gas een maximum van 347 Bar en een minimum van 225 Bar. Als dat niet mag, kan er veel minder gas opgeslagen worden of zoals de NAM het omschrijft, leidt het tot “een significante reductie van de mogelijke inzet van de ondergrondse gasopslag.”
De wettelijke bepalingen zijn opgelegd, erkent de NAM, vanwege mogelijke aardbevingen.
De NAM vermeldt dat er bij Norg twee aardbevingen zijn geweest: op 3 mei 1995 met 1.5 op de schaal van Richter (dat was in de laatste fase van de gaswinning) en op 7 juni 1999 met 1.1 op de schaal van Richter (bij ingebruikname als gasopslag). Daarna, dus de afgelopen 16 jaar, waren er geen aardbevingen. Dat is voor de NAM een doorslaggevend argument om aan de regering te vragen drukverhoging en -verlaging toe te staan.
De NAM is overigens blijkbaar zelf verbaasd over dat er niet meer aardbevingen zijn geweest en weet ook niet goed hoe dat kan. Een mogelijke verklaring hiervoor is volgens de NAM dat de wisselende drukken “elastische deformatie veroorzaken”, waarbij spanningen als het ware opgevangen worden door het gesteende zonder dat het gaat beven. Toch zijn volgens de NAM in de toekomst bevingen krachtiger dan 1.5 op de schaal van Richter niet uit te sluiten. Dat zijn dus aardbevingen krachtiger dan zich tot nu toe hebben voorgedaan bij Norg.
Adviescommissie met aarzelingen
Minister Kamp heeft over het voorstel van de NAM op 3 augustus 2015 een advies gekregen van de Technische commissie bodembeweging (Tcbb). Deze commissie “benadrukt het feit dat er over het gedrag van het veld onder de voorgenomen condities onvoldoende bekend is. (….) De jaarlijks te verwachten drukschommelingen hebben zich in het verleden slechts éénmaal voorgedaan. Het feit dat zich toen geen seismische problemen hebben voorgedaan is geen garantie dat dat in de toekomst ook het geval zal zijn.”
Behalve wisselingen in de druk van het veld wijst de Tcbb ook op de kans op aardbevingen als er in korte tijd meer gas wordt verplaatst. Immers in het verleden ging het om 3 miljard m3 per jaar en nu om 7 miljard m3. Als er in het verleden geen bevingen zijn geweest, welke garantie hebben we dan voor de toekomst met de nieuwe situatie?
“Over de vraag of ook de snelheid waarmee gas in en uit het veld stroomt van invloed is op het seismisch risico wordt door deskundigen nog gediscussieerd. De in de toekomst te verwachten productievolumina zijn eveneens slechts éénmaal voorgekomen.” Tot zover de Tcbb.
Minister Kamp eens met de NAM
Nu zou men kunnen verwachten dat minister Kamp het plan van de NAM afwijst, gegeven de twijfels die de Tcbb heeft. Maar dat is niet het geval. De minister heeft de gasopslag in Norg immers hard nodig. In Norg kan gas opgeslagen worden dat van oorsprong van elders komt (bijvoorbeeld kleine velden of Rusland). Dan hoeft er minder gas uit het Groningen-veld gehaald te worden. Extra risico´s bij Norg moeten we dan maar voor lief nemen.
