Drie kubieke meter aardgas uit Rusland geeft evenveel uitstoot van het broeikasgas CO2 als vier kubieke meter Gronings gas. Gas uit Rusland heeft daarom meer klimaatgevolgen dan gas uit het Groningen-veld. Dat blijkt uit een rapport van het overheidsbedrijf Energie Beheer Nederland (EBN) over gas en olie.
Bij de verbranding van aardgas komt CO2 vrij. Dit is een belangrijk broeikasgas en hoe meer van dergelijke gassen vrijkomen, hoe groter de kans dat het klimaat verandert. EBN heeft zich de vraag gesteld hoeveel CO2 of andere broeikasgassen vrijkomen bij verschillende energievormen. Dat is dan uitgerekend per eenheid elektriciteit, de kilowattuur. Zo komt EBN tot een klimaatvoetafdruk per kilowattuur. Windenergie heeft volgens EBN een klimaatvoetafdruk van 11. Bij kolencentrales is die het grootst: 985. Gascentrales zitten ertussenin, maar hoe groot die voetafdruk is hangt weer af van welk gas we gebruiken.
Gas dat we importeren uit Rusland wordt over een lengte van 6000 kilometer vervoerd via pijpen. Er zijn pompen nodig om het gas door de leidingen te laten lopen. Die pompen draaien op elektriciteit die in het rekenvoorbeeld opgewekt wordt in een gascentrale, waarbij CO2 vrijkomt. Ook gaat er volgens EBN onderweg gas verloren via lekkages en zo komen broeikasgassen de lucht in. EBN rekent ons voor dat het niet om geringe hoeveelheden gaat. De conclusie is dat gas uit Nederland een voetafdruk heeft van 464 en gas uit Rusland van 619. We kunnen dat ook anders zeggen. Drie kubieke meter aardgas uit Rusland geeft een even grote klimaatvoetafdruk als vier kubieke meter Nederlands gas.
Conclusie: enkel en alleen gezien vanuit de klimaatdoelen, is het beter om Nederlands gas te gebruiken. Maar nog veel beter is het om windenergie toe te passen, want die heeft volgens EBN een veel kleinere voetafdruk van 11.
Als russisch gas meer CO2 uitstoot geeft is dus de verbrandingswaarde hoger. Met 1 m3 russisch gas kan ik 4/3 maal zoveel verwarmen als met Gronings gas.
Omdat de energie-inhoud van russisch gas hoger is is het verpompen juist voordeliger.
Het beeld wat je hier over opzet, dat nederlands gas beter is, is niet zuiver. Het gaat om de CO2 uitstoot per calorie of kWh gewonnen uit dat gas. Ik denk dat je dat zelf ook wel weet, waarom misleid je ons? Misschien vind je russen niet aardig, maar hun gas is juist beter dan dat van groningers.
Geert Hospers veronderstelt dat ik hem en anderen bewust misleid of dat ik Russen niet aardig vind. Deze mening werp ik verre van me. Zijn stelling zou kloppen als ik me zou beperken tot de CO2-uitstoot bij de verbranding van Russisch of Gronings gas. Maar er is ook veel energie nodig om het gas vanuit Rusland naar Nederland te transporteren. als ik dat ook meereken is Russisch gas slechter voor het klimaat.
Ik vindt deze berekening niet eerlijk, want je houdt er geen rekening mee dat russisch gas hoge calorisch is, dus als je eerlijk wilt vergelijke, dan moet je het uitrekenen voor dezelfde hoeveelheid calorische waarden. En een tweede is dat je dan nog wel moet meenemen de uitstoot die het gevolg is van bijmenging stikstof, omdat we russisch gas niet rechtstreeks kunnen inzetten in de gas apparaten en dus stikstof gaan bijmengen voordat het het aardgasnet in stroomt.
Ik zou pleiten om ipv. het gas uit Groningen inderdaad meer gas uit Rusland te gaan afnemen, en net als Duitsland aan de Nordstream 2 gaan meewerken. Maar hier moeten we wel een verhaal aan vast gaan brijen. Niet alleen is het russisch gas door bovengenoemde reden (maar eerst gecorrigeerd voor het verschil in calorische waarde – je hebt dus minder russisch gas nodig dan gronings gas voor dezelfde hoeveelheid calorische waarde, en nog mee te nemen: de extra uitstoot door bijvoeging stikstof) slechter voor het milieu (alhoewel niet dramatisch en in ieder geval beter dan LNG!), moeten we in Europees verband denk ik ook gaan kijken naar de verschillen in energie-efficiëntie.
Daar zou denk ik veel aan verbeterd kunnen worden, omdat met name oost-europa denk ik nog veel energie-inefficiënte gasinstallaties heeft, waardoor onnodig veel gas wordt gebruikt.
Dus waar het het klimaat betreft, zou je ipv. Nederland helemaal gasvrij te maken (dat een enorme investering vraagt voor maar een geringe hoeveelheid gasreductie) beter kunnen investeren in verbetering van het energie-rendement in oost-europa (woningisolatie in combinatie met individuele hoge rendements stookinstallaties) dan alleen in Nederland gas te vervangen door warmtepomp etc.
Maar wat vanuit klimaat een logisch verhaal is, is dat natuurlijk niet voor de investerings beslissing van een investeerder, omdat die niet rekent met de hoeveelheid bespaarde CO2 uitstoot, maar enkel met de bespaarde waarde aan gas. Gas is in Oost-europa goedkoper dan in west-europa (eindgebruikers prijs), die verschillen lopen hoog op.
Om er voor te zorgen dat we in verband met de klimaat aanpak een gelijk soort speelveld krijgen voor investeringen in gasreductie, zou je de importen (Duitsland, Nederland) kunnen gebruiken als hefboom mechanisme om in Oost-europa investeringen in gasbesparingen te kunnen financieren, die daar anders door de lokaal lagere gasprijs anders niet van de grond zouden komen.
We importeren dan als het ware een deel van het gas wat we in Oost-europa besparen door dáár te investeren in gasreductie (alle mogelijkheden onderzoeken, incl. wamte pomp, woningisolatie, individuele hogerendementsketels, warmte-kracht koppeling, etc.) tegen de laagst mogelijke prijs.
Dat vergt natuurlijk nog wel wat onderzoek naar de energie-efficiëntie aldaar, maar zoiets is uitvoerbaar, en in Europees verband zou er gewerkt moeten worden aan een europees energietransitie fonds (betaald uit oa. de verkoop van geïmporteerd russisch gas of anderzijds door lidstaten bekostigd om energiebesparing/transitie en CO2 reductie europees breed op gang te zetten, en dáár te investeren waar de opbrengst aan CO2 reductie per investering het goedkoopst is).
Met zo’n hefboom kun je er bijv. voor zorgen dat voor elke kuub russisch gas die wordt geïmporteerd, er in oost-europa 2 of 3 kuub wordt bespaard op aardgas.
Uiteraard betalen dan de huishoudens of woningeigenaren in die landen waar gas wordt bespaard mee aan die energietransitie, maar hebben zij op termijn daar wel een voordeel aan (lagere energierekening).
Hoe één en ander precies moet worden doorberekend is uiteraard nog wel enig rekenwerk en wat administratieve rompslomp, maar dat dit in principe zou moeten kunnen werken, en tot meer reductie leidt per geïnvesteerd bedrag, lijkt me denk ik vanzelfsprekend.
Ik heb zelf helaas geen exacte cijfers ter beschikking over de energie-efficiëntie in verschillende landen, alsook het verschil in gasgebruik door klimaatverchillen, alsmede de verschillen in lokale kostprijs voor eindgebruikers in verschillende landen, maar die kunnen denk ik opgezocht worden.
Wie het weet, mag het zeggen, stuur maar een reactie.
Wat ik nog even wil toelichten ter verduidelijking, is dat het Europees-Russische gas conflict haar basis vindt in het feit dat die oost-europese landen voorheen allemaal onderdeel waren van de COMECON en spotgoedkoop gas kregen uit de voorm. Sovjet-unie in ruil voor allerlei industrie producten. Dit soort handel onttrok zich grote deels aan de wereld markt prijzen, waardoor gas in oost-europa toentertijd (en deels nog steeds) spotgoedkoop was. Wat toentertijd een voordeel was, is na het uiteenvallen van de COMECON en Sovjetunie een nadeel, omdat die landen in grote mate afhankelijk werden van russisch gas en dat gas door de lage kostprijs ook op energie-inefficiënte wijze werd ingezet. Daar zal in de loop der tijd wel wat aan verbeterd zijn, maar ligt denk ik toch beduidend lager als in west=europa, waar we veel hogere gasprijs hebben.
Het hele conflict wat er tussen Europa en Rusland is ontstaan heeft met name met deze kwestie te maken. Omdat de onderlinge ruil in de COMECON na de omwenteling in oost europa verviel, was er voor Rusland ook geen reden meer aardgas aan oost-europa te leveren beneden de wereldmarktprijzen. Immers, de oost-europese landen hadden zich aangesloten bij een ander economisch en politiek bondgenootschap, en deels ook een ander militair pact, en dan is er voor Rusland geen enkele reden meer om gas onder de wereldmarktprijzen te verkopen.
Echter, als Rusland dat redelijke belang zou gaan uitoeffenen en oost-europa een gasprijs zou berekenen die op de wereldmarkt geldend is, dan zou de oost-europese economie volledig klem komen te zitten. want men moet dan eerst enorm investeren in energie-efficiëntie, en zo’n aanpak duurt jaren, zoniet decennia.
Het hele Europees-Russische conflict zou opgelost kunnen worden, althans waar het de gasleveringen betreft, door dat probleem van de achterblijvende energie-efficiëntie van de oost-europese gasinfrastructuur aan te pakken. Dat pakt de kern van het probleem aan, en vermijdt onnodige spanningen en militaire confrontaties.
Als we de geopolitiek van de afgelopen decennia nagaan, dan is het niet moeilijk om in te zien welke conflicten daar uit voort zijn gekomen, die nog alijd niet zijn opgelost. Het gasconflict met Rusland begon bijv. in Oekraïne (wat in die tijd het grootste transit land was voor gasleveringen van rusland aan europa) dat in 2006 de gasrekening niet betaalde en illegaal gas aftapte uit de transitgasbuizen aftapte, waarna Rusland 2 dagen de gasleveringen stopte, en half europa zonder gas kwam te zitten.
Het probleem is natuurlijk dat beide partijen gelijk hebben. Rusland heeft gewoon het recht voor haar gas de prijs te vragen die op de wereldmarkt geldt, en de vroegere afspraken over gas in ruil voor industrie producten waarbij dus een veel lagere gasprijs werd gehanteerd, zijn door het uiteenvallen van dat economisch bondgenootschap vervallen.
Maar Oost europa heeft gelijk dat ze niet 1-2-3 die hogere gasprijs kunnen betalen, omdat ze dan eerst de gehele gasinfrastructuur moeten om te bouwen, wat veel geld en tijd kost. Dus er moet een geleidelijke overgang komen zodat oost europa kan gaan bouwen aan een veel energie-efficiëntere gasinfrastructuur. Dáár ligt nl. het echte punt, het vervangen van de russische leveringen door bijv. gas uit Noorwegen of LNG is niet echt een oplossing.
Zelfs het conflict in Syrië heeft te maken met dit europese gasconflict omdat er voorstellen werden gelanceerd om gas uit Qatar via Syrië en Turkije naar europa te transporteren, maar dat plan werd door Syrië – dat voor een gasproject met Iran koos – afgewezen, en die kwestie heeft in de kort daarop volgende oorlog in Syrië natuurlijk wel degelijk meegespeeld (de westerse en arabische golf landen financierden daar extremisten die voor regime-change waren; Rusland en Iran hielpen Syrië militair bij het bestrijden van deze extremisten).
Om kort te gaan, als we de gaskwestie en ook de klimaat kwestie echt willen oplossen, dan zouden we dus europees moeten gaan investeren in hoger energie-rendement, ook en met name dus in de oost-europese gasinfrastructuur, en wat ook een bijdrage kan leveren aan het oplossen van het al jaren durende europees-russische gasconflict.
Dus: voor een beter politiek en natuurlijk klimaat, sluit europese gasdeals met rusland en bouw de (oost)europese gas- en energieinfrastructuur om naar een hoger energie-rendement en lager gasgebruik via een europees energietransitie fonds.
De eindkonklusie dat je ipv. aardgas beter gebruik kunt maken van wind gaat natuurlijk niet zomaar op. In de eerste plaats omdat je dan eerst de electra via een warmtepomp moet omzetten in warmte, wat een enorme investering vraagt die in veel gevallen niet terugverdiend kan worden, en ten tweede omdat voor de electra opwekking nog altijd gas- en kolen gestookte centrales nodig zijn als het niet waait.
Dus wat dat betreft moet worden gezocht naar andere oplossingen, zoals in de vorm van duurzame energieopwekking die niet intermittent is, of vormen van opslag van electro (er wordt tegenwoordig bijv. geëxperimenteerd met energieopslag in de vorm van gewichten, die je optilt om er energie in op te slaan, en die weer vrijkomt als je het gewicht laat zakken, bijv. te gebruiken in oude mijnbouw schachten of een verzwaarde trein die een helling op en af rijdt).
Zowiezo heeft Europa niet voldoende (wind- en zon) opwekkings capaciteit om álle energie die we nodig hebben duurzaam te produceren.
We kunnen echter ook zonnestroom (zonthermische centrales) importeren uit noord afrika, die kunnen energie opslaan in de vorm van warmte en dan deels ook ’s nachts produceen, wat het opslag probleem vermindert. Tevens is de restwarmte inzetbaar om drinkwater te produceren uit zeewater via technieken als MemStill en MemPower (TNO).
Bijkomen voordeel is denk ik dat je daarmee ook in Noord afrika werkgelegenheid creërt en dus de migratie druk op Europa kunt laten afnemen. Het eigenzinnige europa heeft die migratie druk afgelopen decennium enorm verhoogd door het ingrijpen in Libië en de daaruit resulterende puinhoop, waardoor de werkgelegenheid van ca. 1 miljoen afrikaanse migranten kwam te vervallen.
Afrikaanse migranten worden nu door europees beleid in de Sahara gedumpt, waar ze van dorst zullen omkomen, zodat ze niet meer op zee hoeven te verdrinken, hoe humanitair! (Al even humanitair als onze Nederlandse bijdrage aan Syrische terroristen ….)