Interview Frans Stokman over Grunneger Power

De aankomende periode zullen we op www.co2ntramine.nl de mensen achter een aantal duurzame initiatieven in Noord-Nederland interviewen. Deze eerste keer is het de beurt aan Frans Stokman, hoogleraar sociologie aan de RUG. Hij is een van de initiatiefnemers achter Grunneger Power.
Aan hem stelden we de volgende vragen:

Wat is Grunneger Power?

Grunneger Power is een energiecoöperatie van en voor de inwoners en organisaties in de Gemeente Groningen en Haren.

Waarom zijn jullie dit initiatief gestart?

Wij willen de transitie naar duurzame energie versnellen door inwoners en organisaties te helpen hun eigen duurzame energie te gaan opwekken. Kortom, we willen zoveel mogelijk consumenten ook producenten van energie maken. Duurzame energie is opschaalbaar van huishouden, via straat, wijk, gemeente, landelijk naar regionaal (b.v. zonnecentrales in de woestijnen). Dus je eigen duurzame energie produceren kan, het is fijn (je maakt jezelf onafhankelijker van een beperkt aantal grote landen en bedrijven), goed voor het milieu en elkaar, het schept geheel nieuwe mogelijkheden die we nu nog niet goed kunnen voorzien en het is inmiddels goedkoper.

Grunneger Power helpt door:

• informatie te geven die niet door winstoogmerk is gekleurd
• prijsvoordeel te realiseren door collectieve inkoop
• het overzichtelijk en gemakkelijk te maken voor inwoners en organisaties om de goede keuzes te maken
• eigen productie ook mogelijk te maken voor mensen zonder eigen dak
• de nu loze ‘derde ruimte’ daarvoor optimaal te gebruiken
• winsten weer te gebruiken voor lokale investeringen
• mensen te verbinden: samen investeren, aan elkaar leveren, stad en platteland
• politieke druk (power) uit te oefenen om dat allemaal te kunnen

Welke hobbels zijn jullie onderweg tegen gekomen?

De belangrijkste hobbel is de huidige wetgeving waardoor zelf-levering van duurzame energie alleen achter de meter kan, vanaf je eigen terrein tot een beperkt maximum (5000 kWu per jaar). Daarnaast is er veel koudwatervrees bij de gevestigde partijen, zoals de gemeente en de energiesector. Zij willen het initiatief liever in eigen hand houden.

Lukt het om die problemen te overwinnen? En zo ja hoe?

Dankzij het enthousiasme van een groot aantal mensen zijn we in staat snel vaart te maken. Na de lancering op een bijeenkomst van het Groninger Forum (met een opkomst van 160 personen) op 31 maart hebben we al het volgende bereikt:

• Oprichting Energiecoöperatie UA Grunneger Power met drie bestuursleden en een 20-tal Doetank leden (experts op verschillende terreinen), nu met 123 particuliere leden en 97 leden via Verenigingen van Eigenaren en organisaties. Twee andere VvE’s beslissen op ALV eind juni over lidmaatschap (waaronder een met 200 eigenaren)
• Mooie website www.grunnegerpower.nl, pro deo gemaakt door echtpaar
• Veel inzet van vrijwilligers, waaronder een te maken professionele film
• Offerte zonnepanelen van AWIZON met flinke korting voor onze leden
• Deelname aan Green Deal voorstellen voor proefprojecten, namelijk een meer algemeen project van 3 MW en een specifiek proefproject voor huurders.
• Overleg met Lefier over zonnepanelen voor kinderdagverblijf HABIBI
• Overleg met Patrimonium over zonnepanelen voor huurders Bentismaheerd (Beijum)
• Overleg met Nijestee over zonnepanelen voor huurders Waterland (Lewenborg) en Walstraat/Gymnasiumstraat
• Overleg met Gemeente over zonnepanelen op daken en terreinen van de Gemeente, inspraak op Commissievergadering van de gemeenteraad over Masterplan
• Overleg met NOM, We generate en NMF-Groningen voor proefproject met Grunneger Power
• Overleg met de Provincie Groningen en agrariërs over project met agrariërs
• Overleg met twee VvE’s over LED-verlichting op galerijen en in parkeergarage in combinatie met zonnepanelen voor stroom daarvoor
• Overleg met VvE over zonnepanelen op 35 woningen in een straat
• Overleg met diverse leden die leden in hun omgeving aan het consulteren zijn
• Onderzoek naar bereidheid van burgers en agrariërs om deel te nemen aan energiecoöperaties
• Onderzoek naar de mogelijkheid om zelf stroom te gaan leveren aan onze leden tbv investeringen in lokale energieproductie
• Lezingen bij lokale afdeling van GroenLinks, op Community of Practices bijeenkomsten van koplopende gemeenten, Vereniging van Zonne-energiecentrales, twee internationale congressen en Tallberg Forum (Zweden bij An Evening for the Future).

De PvdA wil belasting op zelf opgewekte zonne- en windenergie afschaffen, ook als dat niet op eigen terrein gebeurt, goed plan?

Zie Trouw: PvdA: geen belasting over eigen zonne-energie

Het kenmerk van duurzame energie is dat het niet alleen een energieprobleem oplost, maar altijd ook nog een of meer andere problemen (zoals een water-, vuilnisprobleem etc.). Zo kan lokale energieproductie naast een energieprobleem ook bijdragen aan sociale cohesie, onderlinge betrokkenheid en solidariteit. Deze substantiële en belangrijke sociale effecten zijn alleen te verkrijgen door zelf-levering te verruimen en mogelijk te maken voor energielevering vanaf andere locaties dan je eigen woning of bedrijf. Essentieel daarbij is dat het eenduidig is waar wie heeft geïnvesteerd en dat de zelf-levering daaraan is gekoppeld.

Verruiming van zelf-levering levert de volgende voordelen op:

• Alle gebruikers van panden krijgen gelijke rechten en kansen om eigen elektriciteit op te wekken, ongeacht of zij individueel of gezamenlijk een dak beheren, een goed dak hebben, eigenaar of huurder zijn.
• Het aantal personen dat bereid is om te investeren in eigen stroom is een veelvoud van het aantal dat het onder de huidige wet kan doen. Daarmee wordt de omvang van particuliere investeringen aanzienlijk vergroot met als gevolg een sterke toename van particuliere investeringen en belastinginkomsten voor het rijk, terwijl de derving van energiebelasting en btw pas vele jaren later gevoeld zal worden.
• Meestal zal een bedrijf of een Vereniging van Eigenaren of de gemeente alleen daken en terreinen willen verhuren voor energieopwekking door particulieren, als zij met een samenwerkingsverband te maken hebben, bijvoorbeeld een lokale energiecoöperatie. Zo’n samenwerking vergroot dan niet alleen de hoeveelheid duurzame stroom, maar tegelijkertijd de sociale cohesie in een buurt.
• Doordat het hiermee aantrekkelijk wordt om daken en terreinen te verhuren voor energieopwekking door particulieren, leidt dit tot een optimaal gebruik van de zgn. ‘loze’ ruimte.
• Doordat particulieren nu kunnen kiezen tussen verschillende plekken om hun elektriciteit op te wekken, voorkomt het verrommeling van de eigen omgeving. Voor de ruimtelijke planning en schoonheid is dit zeer belangrijk voordeel.
• Door een groter aanbod van groene energieleveranciers wordt de markt geprikkeld om zelf tegen scherpere tarieven groene energie te leveren aan de mensen die hun eigen stroom niet opwekken. Dit is gunstig voor de marktwerking in de energiesector.
• Nu is vaak de mogelijkheid van verhuizing een belemmerende factor voor investeringen. In het nieuwe systeem kan met een eenvoudige administratieve handeling het aandeel in eigen energieopwekking overgeschreven worden van het ene pand naar het andere dat men gaat betrekken.

Wat kunnen we de aankomende tijd van Grunneger Power verwachten?

We gaan eigen stroom inkopen en leveren aan onze leden en de winsten daarvan investeren in grotere lokale projecten, zoals zonnepanelen op daken van boerderijen en terreinen, wellicht windenergie, gebruik van aardwarmte op buurtniveau etc.

Welke tips heb je voor anderen die met duurzame initiatieven bezig zijn?

Beginnen en doorzetten.