De VVD is trots op haar liberale roots. Ze nemen het op voor homoseksualiteit en euthanasie. Vrijheid van het individu is immers waar het allemaal om draait in de liberale ideologie. Vrijheid leidt immers tot ontplooiing en groei en leidt dus tot innovatie en economische groei. Maar in het energiebeleid van de regering, onder leiding van Rutte en minister Henk Kamp van de VVD, is dat liberalisme vervangen door conservatief-protectionisme. De lijst voorbeelden van dat standpunt zijn eindeloos, dus ik zal me beperken tot enkele voorbeelden van de afgelopen weken.
Minder gaswinning in Groningen
De NAM boort naar gas in Groningen. Gesteund door talloze kabinetten waarin doorgaans VVD, PvdA en CDA het beleid maakten, verdiende Nederland op deze manier ongelooflijk veel geld (plusminus 265 miljard voor de staat en 33 miljard voor de NAM) . Maar de gaswinning zorgt voor aardbevingen, schade en gevaarlijke situaties in Groningen. En dus heeft Henk Kamp schoorvoetend de gaskraan een klein beetje dichter gedraaid (terwijl alle deskundigen adviseren veel verder terug te gaan).
Export Nederlands gas: 42% in 2014
Op dit moment exporteren we nog steeds zo’n 40% van het in Nederland gewonnen gas (CBS). Er is dus op korte termijn geen probleem. We houden onze huizen warm in de winter en het licht blijft ook gewoon aan.
We hebben dus alle tijd om alternatieven in te zetten en de Nederlandse energievoorziening in enkele decennia om te bouwen van een energievoorziening gebaseerd op kolen en gas naar een energievoorziening gebaseerd op zon, wind en water. Er is door allerlei onderzoeksbureaus vastgesteld dat dat in ongeveer 35 jaar geleidelijk kan. Dat kost ook geen overdreven geld of moeite. Nu geven we vier keer zoveel subsidie aan de fossiele industrie dan aan duurzame energievoorziening. Alleen die fossiele subsidie is vaak verstopt in een wirwar aan kortingen, afnamegaranties en vrijstellingen.
- Wereldwijd hebben we het over 5.300 miljard dollar aan subsidie voor kolen en olie. (IMF)
- In Nederland ligt de subsidie voor fossiele brandstoffen op 5,8 miljard tegenover 1,5 miljard voor duurzame energie (Ecofys)
Als Nederland de sponsoring aan Shell, NAM, Gasunie en al die andere fossiele clubs afbouwt en we inzetten op duurzame energie kunnen we zonder al te veel pijn en moeite overstappen.
De Russen komen!
Maar dat is niet het verhaal dat Henk Kamp ons vertelt. Hij maakt ons bang voor de Russen. Want als het Nederlandse gas op is, moeten we volgens Henk gas importeren van de Russen. En met die grillige Poetin weet je het maar nooit!
Gewiekst gebruikt hij koude-oorlog-retoriek om het wantrouwen tussen oost en west aan te wakkeren en ons zand in de ogen te strooien. Dit punt gebruikt hij in bijna alle gesprekken over de energievoorziening. Ondanks het feit dat we nog steeds 40% van ons gas exporteren en dus nog ruim te tijd hebben voor andere oplossingen.
Rechter: Klimaatbeleid onder de norm
Nou heeft Kamp wel een punt dat het verstandig is voor een land om qua energievoorziening op eigen benen te kunnen staan. Maar er zijn wel verschillende manieren om dat te doen. Het gros van de Nederlanders wil dat we dat doen door verder in te zetten op duurzame energie. Je zou denken dat een democraat als Kamp dat dus ter harte neemt en aan de slag gaat.
Op 24 juni 2015 (http://www.urgenda.nl/themas/klimaat-en-energie/klimaatzaak/) wonnen Urgenda en negenhonderd mede-eisers in de klimaatzaak tegen de Nederlandse staat. De rechter is duidelijk:
Huidig beleid onder de norm
Partijen zijn het erover eens dat de ernst en omvang van het klimaatprobleem het noodzakelijk maken om maatregelen te nemen ter vermindering van de uitstoot van broeikasgassen. Op basis van het huidige beleid van de Staat zal Nederland in 2020 een vermindering van ten hoogste 17% bereiken. Dat is onder de norm van 25 tot 40% die in de klimaatwetenschap en het internationale klimaatbeleid noodzakelijk wordt geacht voor de geïndustrialiseerde landen.
En dus:
Staat moet bescherming bieden
De Staat moet meer doen om het dreigende gevaar veroorzaakt door de klimaatverandering te keren, gegeven ook zijn zorgplicht voor de bescherming en verbetering van het leefmilieu.
Concreet heeft de rechter Henk Kamp die dag de opdracht gegeven snel met beleid te komen om ten minste de broeikasgassen met de ondergrens van 25% terug te dringen in 2020.
De opdracht van de rechter was duidelijk: Niet doorschuiven maar aanpakken.
De praktijk: Het beleid van Kamp
In de praktijk is er echter niets van aanpakken te zien in het beleid van de regering. Drie voorbeelden van de afgelopen weken:
NAM krijgt 325 miljoen euro per jaar gratis
Op 5 augustus werd bekend dat de NAM elk jaar ongeveer 325 miljoen euro aan gratis gas krijgt van de overheid. Dat is dus 325 miljoen euro verborgen subsidie voor de fossiele industrie.
Subsidie voor NAM
Veiligheidseisen gasopslag versoepeld en opslag verruimd
Op 10 augustus werd bekend dat Henk Kamp in een één-tweetje met de NAM de veiligheidseisen voor de opslag van gas in Drenthe heeft versoepeld en de maximale opslag heeft verruimd van 3 miljard kuub naar 7 miljard kuub. De adviesorganen weten niet welk effect dit heeft op de bodem en of ze in Drenthe straks ook aardbevingen krijgen.
Gasopslag Norg ruimer
Extra gasboringen in Noordzee
Vandaag (12-augustus) maakte Henk Kamp bekend dat hij extra gas wil winnen uit de Noordzee. Daar gas winnen is extra moeilijk en dus extra duur. We hebben het over ongeveer 118 miljard kuub. Dat maken we in Nederland in ongeveer 4 jaar op. 4 jaar is een detail in de marge van de energievoorziening.
Kamp wil Noordzeegas winnen
Waar blijft het tranistieplan?
Bezoekjes aan Groningen. Afspraken met de NAM. Beleid schrijven om meer gas te winnen. Regels versoepelen om meer gas op te slaan. Hij is er maar druk mee! Bij elke persconferentie zegt hij iets van de strekking “nog even wat extra gas winnen in de overgang naar duurzame energie. Straks hebben we duurzame stroom maar we moeten eerst nog wat gas winnen voor de transitie”.
Maar ondertussen wachten we nog op die transitie. Nederland bungelt onderaan de lijstjes duurzame landen. En Henk Kamp heeft nog steeds geen visie gepresenteerd en geen plan gemaakt hoe we dan wél naar een duurzame energievoorziening gaan. Onze regering is aan het dralen en aan het vooruitschuiven. Hoe langer we dat doen, hoe lastiger en duurder de overgang straks wordt.
Henk Kamp is een Protectionist
Maar Henk Kamp is helemaal niet bezig met een visie op duurzame energie. Hij steekt al zijn tijd en moeite in het helpen van zijn fossiele vriendjes. Want stel je voor dat de transitie sneller gaat dan de NAM, de Shell, de Gasunie en Gasterra aankunnen? Dan gaat dat banen kosten bij die bedrijven en dat moet ten allen tijde voorkomen worden. Dat talloze kleine, nieuwe en innovatieve bedrijven staan te popelen om aan de slag te gaan met duurzame energie doet niet ter zake.
Als de NAM minder gas in Groningen mag winnen regelt Ome Henk wat extra in de Noordzee. Als de veiligheidsregeltjes in Drenthe in de weg zitten, versoepelt Ome Henk de regeltjes. Dat noemen we protectionisme:
“Protectionisme is een stelsel van maatregelen van de overheid waarbij getracht wordt bescherming te bieden aan binnenlandse landbouw, producenten en industrieën. Veelal wordt gebruikgemaakt van invoerbeperkende maatregelen, zoals invoerheffingen en invoerquota, of wordt de binnenlandse fabrikant gesteund door subsidies”
Deze regering, onder leiding van de VVD, is niet liberaal. Deze regering doet alles om het oude energieregime in het zadel te houden. Alles moet zo veel mogelijk bij het oude blijven en de regering zet zich in om het oude zo veel mogelijk te beschermen. Dat is conservatief-protectionisme.
En ondertussen negeert Henk Kamp de uitspraak van de rechter om zijn handen uit de mouwen te steken.
